معرفی علائم اختصاری لنز ( اختصارات لنز ) علامت‌ های روی لنز ، نمادهای لنز ، نمایه های لنز و مشخصات نوشته شده روی لنزها

نمایه ها و کلمات اختصاری که بر روی لنزها درج شده است هر یک بیانگر یک خصوصیت ، ویژگی و یا امکاناتی است که آن لنز داراست. دانستن مفهوم این نمایه ها می تواند  راهی باشد انتخاب بهتر یک لنز در زمان خرید و یا استفاده از حداکثر امکانات آن در زمان عکاسی. این اختصارات در دو مقاله به تحریر درآمده است که یکی از آن ها مقاله حاضر است و دیگری تحت عنوان « اسامی لنز ها به چه معنی می باشند و چرا بعضی از لنز ها سفید هستند ؟ » به عنوان مکمل این مقاله در دسترس می‌باشد

این نمایه ها دو دسته هستند:

الف) نمایه هایی که مخصوص یک برند خاص است و برند دیگر از آنها استفاده نمی کند. 

 ب) نمایه هایی که در نامگذاری تمامی لنزها مشترکند.

الف) نمایه هایی که مخصوص یک برند خاص است و برندهای دیگر از آنها استفاده نمی کنند

این نمایه ها عموماً به توانایی ها ، قابلیت ها و امکانات لنز می پردازد و نامگذاری این امکانات در هر برند متفاوت و مختص خود آن برند است برای مثال  قابلیت فوکوس سریع و بی صدا در برند کانن با UMS نمایش داده میشود اما همین قابلیت در برند سیگما HSM معرفی می گردد.

در لیست ذیل این نمایه ها به صورت کامل، به تفکیک برند، برای لنزهای سیگما، کانن ، نیکون و تامرون  آورده شده است.

ب) نمایه هایی که در نامگذاری تمامی لنزها مشترکند

این نمایه ها پارامترهایی هستند که همیشه با یک عدد نمایش داده میشوند. این پارامترها عبارتند از:

1- عدد فاصله کانونی       2- عدد دیافراگم        3- اندازه قطر دهانه لنز        4- نسبت تصویر به سنسور

1-عدد فاصله کانونی:

قدرت و کیفیت لنزها به عوامل گوناگونی بستگی دارد یکی از این عوامل  فاصله کانونی است که برحسب میلیمتر (mm) تعیین میشود.

فاصله کانونی معرف زاویه دید لنز است. هرچه فاصله کانونی لنز کمتر باشد، لنز زاویه دید بازتری دارد و به اصطلاح، لنزی وایدتر است و هرچقدر فاصله کانونی بیش‌تر باشد زاویه دید کوتاه‌تر خواهد بود.  برخی از لنزها فاصله کانونی ثابتی دارند و برخی دیگر متغیرند، لنزهایی که فاصله کانونی متغیر دارند انعطاف‌پذیری بیش‌تری دارند و عکاس راحت‌تر می‌تواند کادربندی کند. در مقابل لنزهای با فاصله کانونی ثابت، کیفیت بالاتری دارند.

 به عبارت دقیق تر فاصله کانونی از فاصله مرکز اپتیکی یک لنز  از نقطه کانونی آن به میلی متر که در شرایطی که سوژه در فاصله بی نهایت و در وضعیت فوکوس  باشد   بر روی سنسور یا فیلم قرار می گیرد .با توجه به آنکه لنز دوربین  قسمتی از منظره را روی فیلم یا سنسور منعکس می کند، با در نظر گرفتن زاویه دیدی که از  لنز نسبت به چشم انداز  در اختیار داریم ، می توان محدوده دید را بصورت عمودی یا افقی اندازه گیری کرد. سنسورها یا فیلمهای بزرگ تر دارای زاویه دید(FOV) باز تری بوده و قسمت بیشتری از صحنه را ثبت خواهند کرد. زاویه دیدی (FOV)  با فاصله کانونی مشخص ،معمولا بر اساس عکاسی با فیلم 35 میلیمتری تعیین می شود زیرا این فرمت در مقایسه با سایر فرمت ها رایج تر است.

در عکاسی با فیلم 35 میلیمتری، لنزهایی با فاصله کانونی 50 میلیمتر را "نرمال" می نامند زیرا بدون نیاز به بزرگنمایی و کوچکنمایی می توانند تصاویر را همان گونه ثبت  کنند که ما با چشم غیر مسلح قادر به دیدنشان هستیم(یعنی همان زاویه 45 درجه).

لنزهای واید (فاصله کانونی کم) به دلیل بر خورداری از زاویه دید بازتر، طبیعطا قادر به ثبت فضای بیشتری از چشم انداز می باشند، این  در حالی است که لنزهای تله (فاصله کانونی زیاد) دارای زاویه تصویر تنگ تری نسبت به لنزهای نرمال هستند. در جدول زیر چند نونه از فواصل کانونی درج شده است:

در دوربینهای تک لنزی بازتابی فیلمی (دوربین‌های ۳۵ میلیمتری) به دلیل آنکه اندازهٔ فیلم عکاسی ثابت است، رابطهٔ بین فاصله کانونی و زاویه دید لنزها نیز مشخص است. ولی در دوربین‌های دیجیتال با توجه به اینکه ابعاد سنسور، زاویه دید لنز را تحت تاثیر قرار می‌دهد و هر نوع دوربین ابعاد سنسور ویژهٔ خود را دارد، زاویه دید یک لنز براساس اینکه این لنز روی چه دوربینی با چه ابعاد سنسوری بسته باشد، می‌تواند تغییر کند.  تغییر در فاصله کانونی به ما این امکان را می دهد تا به سوژه نزدیک تر یا دورتر شویم  و به همین جهت اثر غیر مستقیمی بر روی پرسپکتیو خواهد داشت. بعضی دوربین های دیجیتال  بازه زومشان دارای  قابلیت  barrel distortion  در زاویه باز و pincushion distortion در زاویه تله می باشند.

تغییر در فاصله کانونی به ما این امکان را می دهد تا به سوژه نزدیک تر یا دورتر شویم  و به همین جهت اثر غیر مستقیمی بر روی پرسپکتیو خواهد داشت. بعضی دوربین های دیجیتال  بازه زومشان دارای  قابلیت  barrel distortion  در زاویه باز و pincushion distortion در زاویه تله می باشند.

البته فاصله کانونی آن دسته از  دوربین های دیجیتال  که مجهز به سنسورهای با سطح کوچکتری نسبت به سطح  فیلمهای 35 میلیمتری  هستند را می توان با استفاده از "Focal Lenght Multiplier " به همان فاصله کانونی در فیلمهای 35 میلی متری تبدیل کرد.

2- دیافراگم و عدد دیافراگمی:

دیافراگم در دوربین عکاسی، به تیغه‌هایی گفته می‌شود که درون لنز قرار گرفته‌اند و با گشاد و تنگ شدن، میزان عبور نور را از روزنه میانی آنها که به آن اپرچر گفته می‌شود، کنترل می‌کنند. این تیغه‌ها که به طور معمول ۶ تا ۹ عدد هستند، طوری طراحی شده‌اند که با بازشدن، میزان نور را زیاد و با تنگ شدن، میزان نور را کم می‌کنند. بسیاری از دیافراگم‌ها مانند عنبیه و اپرچر همچون مردمک چشم کوچک و بزرگ یا تنگ و گشاد می‌شوند و با این عمل نور کمتر یا بیشتری به درون دوربین راه می‌یابد.

میزان بازبودن این روزنه توسط عددهایی تعریف می‌شود که از تقسیم فاصله کانونی بر قطر موثر لنز به دست می‌آید. پلههای کامل عدد دیافراگم در عکاسی به صورت زیر می‌باشد:

همانطور که مشخص است اعداد دیافراگم، یک سری عداد هندسی متوالی هستند که به عنوان گام‌های کامل شناخته می‌شوند و چیزی که آنها را متمایز می‌کند این است که هر کدام از آن اعداد نماینده عددی از دیافراگم هستند که نور آن دیافراگم دقیقا دو برابر یا نصف نور دیافراگم همسایه خود است. به عنوان مثال دیافراگم f/5.6 دقیقا دو برابر نور عبوری از دیافراگم f/8 را از خود عبور می‌دهد. بنابراین اگر قصد داشته باشید از دیافراگم F/5.6 به دیافراگم f/8 بروید و میزان نوردهی شما همچنان ثابت بماند، باید سرعت شاتر خودتان را دقیقا دوبرابر کندتر کنید. فرضا اگر در حال عکاسی در سرعت 1/200 ثانیه باشید باید آن را به1/100 ثانیه کاهش دهید.

با خاطر داشتن اعداد دیافراگم به شما امکان می‌دهد به راحتی بین دیافراگم‌های مختلف جابجا شده و به سرعت میزان نوردهی جدید را محاسبه کنید.

ممکن است شما روی دوربین‌تان با بخشی از این اعداد روبرو شوید. البته برخی اوقات نیز اعداد دیافراگمی که می‌بینید، با افزایش یا کاهش نصف یا یک سوم گام از یکی از این گام‌های کامل آغاز می‌شود. به یاد داشته باشید که بهرحال برای محاسبه به گام‌های کامل نیاز دارید و این افزایش و کاهش نیز می‌تواند به عنوان کسری از میزان نورسنجی به حساب بیاید.

در لنز‌های مختلف با دهانه‌های مختلف، میزان نور یک گام از دیافراگم دقیقا مشابه است. یعنی میزان نور ورودی دیافراگم f/5.6 در یک لنز با دهانه 52 میلی‌متر با یک لنز با دهانه 72 میلی‌متر مشابه است. برای اینکه این مقادیر روی تمامی لنز‌ها یکسان باشند، در واقع عدد دهانه دیافراگم را از یک فرمول کاملا وابسته به اندازه لنز بدست می‌آورند تا میزان نور در همه لنز‌ها یکسان باشند:

(قطر لنزی که از آن استفاده می‌کنیم) / (فاصله کانونی) = عدد دیافراگم

برای مثال، اگر در حال عکاسی با یک لنز با فاصله کانونی 100mm باشید، و دهانه دیافراگم شما دارای قطری برابر 25mm باشد، قطعا روی دیافراگم 4 قرار دارید. زیرا 100/25=4 است.

و یا اینکه اگر فاصله کانونی ۵۰ میلیمتر باشد و دیافراگم لنز بر روی ۲ تنظیم شده باشد، قطر روزنه ایجاد شده توسط تیغه‌ها (که به آنها اپرچر گفته می‌شود) ، ۲۵ میلیمتر خواهد بود(50تقسیم بر 2). اگر دیافراگم لنز بر روی عدد ۸ قرار گرفته باشد، قطر روزنه ۶.۲۵ میلیمتر خواهد بود (50 تقسیم بر 8). همانگونه که گفته شد این اعداد از تقسیم فاصله کانونی بر اپرچر به دست می‌آید ، به عبارت دیگر اپرچر به روزنه‌ای گفته می‌شود که در میان این تیغه‌های دیافراگم ایجاد می‌شود.

با گشاد و تنگ کردن این روزنه(اپرچر)، نه تنها میزان ورودی نور به درون دوربین تغییر می‌یابد، بلکه عمق میدان نیز تغییر پیدا خواهد کرد. هرچه عدد دیافراگم، کوچکتر باشد، مساحت روزنه افزایش پیدا خواهد کرد و هرچه این مساحت بیشتر باشد، عمق میدان کمتر خواهد بود. به طور مثال، عمق میدان با f/22 بسیار بیشتر از عمق میدان با f/2.8 خواهد بود.

3-قطر دهانه لنز

 شکل دایره ای که روی آن خط خورده (Ø) به نشانه اندازه قطر دهنه لنز شما می باشد که بر اساس میلیمتر نمایش داده میشود. این عدد زمانی که می خواهید برای لنزتان فیلتر یا cap تهیه کنید، اهمیت پیدا میکند.

4-نسبت انطباق تصویر به سنسور دوربین با نمایش اعدادی مثل عدد ۱:۲ یا ۱:۱

وقتی ۱:۱ روی لنزتان میبینید یعنی لنز شما macro است، به این معنی که تصویر به همان اندازه واقعی در سنسور دوربین ثبت میشود. ۱:۲ از نظر تکنیکی macro نیست ولی به مراتب بهتر از لنز استاندارد شما است و معمولا با فاصله کانونی بالا و Telephoto می باشد و تصویری که ثبت میکند نصف سایز واقعی روی سنسور است.